Miejski portal informacyjny:
Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze, Trzyciąż

Uroczystości zorganizowane przez Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta i Gminy oraz Miejski Ośrodek Kultury rozpoczęły się od spotkania w olkuskim Centrum Kultury przy ul. Szpitalnej.

Licznie przybyłych uczestników, wśród których nie zabrakło przedstawicieli organizacji kombatanckich, stowarzyszeń oraz młodzieży szkolnej olkuskich gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych powitał Dariusz Rzepka, Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz.  - Przed wojną olkuscy Żydzi stanowili blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców Olkusza. Przez wieki współtworzyli historię naszego miasta. Wraz z zagładą olkuskich Żydów zamknęła się na zawsze ważna karta w dziejach naszego miasta. Olkusz, który przez wieki był miejscem współistnienia dwóch kultur – chrześcijańskiej i żydowskiej odszedł do przeszłości. Budując dziś teraźniejszość i przyszłość naszego miasta nie możemy zapominać o przeszłości. To ona stanowi naszą wspólną wartość przenoszoną przez pokolenia. – mówił burmistrz Dariusz Rzepka.

Następnie w imieniu władz powiatu zabrał głos wicestarosta Henryk Kieca, który przybliżył zebranym dzieje diaspory żydowskiej w powiecie olkuskim. Osobiste i refleksyjne wystąpienie wygłosił Yehoshua Ellis, wysłannik Shavel Israel, a zarazem Rabin Katowic i Górnego Śląska. Jak mówił, jedynie miłość bliźniego może nas ochronić przed powtórzeniem się tej strasznej tragedii, jaką był Shoah.

Następnie ciekawą prelekcję dotyczącą historii Żydów olkuskich wygłosił Olgerd Dziechciarz – historyk regionalista, pracownik Wydziału Polityki Społecznej i Promocji olkuskiego Starostwa Powiatowego. Mówił o roli kulturalnej, gospodarczej, społecznej i politycznej, jaką odgrywali żydowscy mieszkańcy Olkusza na przestrzeni jego dziejów. Wspomniał także o działaniach mających na celu ochronę pamięci o olkuskiej diasporze żydowskiej, jakie podejmują olkuscy społecznicy oraz władze samorządowe.

Następnie Ireneusz Cieślik, autor szeregu publikacji o tematyce żydowskiej wygłosił ilustrowany archiwalnymi fotografiami wykład o losach żydowskich mieszkańców Olkusza podczas okupacji. Oglądając prezentowane zdjęcia można było prześledzić ostatnią drogę olkuskich Żydów ze zlikwidowanego getta. Oprócz wyświetlanych fotografii i dokumentów archiwalnych przytaczał także relacje naocznych świadków wydarzeń sprzed 71. lat. Zaprezentował także wykonane przed wojną zdjęcie jednej z rodzin olkuskich Żydów i opowiedział, jaki los spotkał poszczególnych członków tej rodziny.

W 1941roku żydowskich mieszkańców Olkusza przesiedlono z centrum miasta do getta utworzonego na przedmieściach, w okolicach Sikorki, Słowików i Parcz. Znalazło się tam około 4000 osób. Akcja likwidacyjna rozpoczęła się w czerwcu 1942 r. Około 3400 osób zebrano na placu gimnazjalnym, gdzie dokonano selekcji. Część Żydów skierowano do pracy przymusowej i osadzono tymczasowo w getcie w Sosnowcu lub przewieziono do niemieckich obozów pracy. Większość przewieziono z olkuskiego dworca do obozu zagłady KL Auschwitz II-Birkenau, gdzie zostali zgładzeni.

Obaj prelegenci (wspólnie z Krzysztofem Kocjanem i dr Dariuszem Rozmusem) są laureatami tegorocznej nagrody im. ks. Stanisława Musiała przyznawanej za zasługi na rzecz pojednania polsko-żydowskiego. Nieformalna grupa przyjaciół z Olkusza została uhonorowana za inicjatywy społeczne na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej – za ocalanie pamięci o Żydach olkuskich.

Podczas spotkania, w którym wzięli także udział przedstawiciele stowarzyszeń zajmujących się krzewieniem pamięci o zagładzie Żydów z Małopolski i Śląska zaprezentowano bezpłatne wydawnictwo „Żydowski Olkusz i 71 rocznica likwidacji getta” opracowane przez Olgerda Dziechciarza i wydane drukiem przez Starostwo.

Następnie uczestnicy uroczystości przeszli w miejsce dawnej synagogi przy ul. Bożniczej, gdzie pod tablicą opisującą losy olkuskich Żydów, rabin Yehoshua Ellis odmówił modlitwę. Potem, wspólnie z burmistrzem Dariuszem Rzepką, przewodniczącym Rady Miejskiej Olkusza Janem Kucharzykiem, wicestarostą Henrykiem Kiecą, w imieniu wszystkich uczestników uroczystości złożyli wieniec i zapalili znicze oddając hołd pomordowanym.

Kolejnym elementem obchodów był Marsz Pamięci. Z inicjatywy Ireneusza Cieślika od ośmiu lat odbywa się w Olkuszu Marsz Pamięci. Jego uczestnicy idą ostatnią drogą olkuskich Żydów, spod budynku Starostwa Powiatowego do dworca kolejowego. Podobnie, od kilku lat władze miasta organizują rokrocznie obchody likwidacji getta. W tym roku, poprzez organizację wspólnych uroczystości udało się połączyć wysiłek grupy Olkuszan i władz samorządowych miasta i powiatu. Przed rozpoczęciem marszu spod budynku Starostwa, Janusz Poniewierski, prezes krakowskiego Klubu Chrześcijan i Żydów Przymierze odczytał fragment wspomnień olkuskiego lekarza, naocznego świadka likwidacji getta. Następnie Ireneusz Cieślik zaprezentował i rozdał uczestnikom uroczystości fotografie olkuskich Żydów – ofiar Holokaustu. Na odwrocie każdej z fotografii umieszczono krótki życiorys danej osoby. Jak mówił Ireneusz Cieślik, chciał w ten sposób pokazać personalny, osobisty wymiar tragedii, jaka spotkała olkuskich Żydów.

Następnie uczestnicy uroczystości poszli w Marszu Pamięci w stronę olkuskiego dworca. W trakcie marszu, na tablicach ogłoszeniowych rozlepiano plakaty z ustaloną przez Krzysztofa Kocjana listą olkuskich Żydów – ofiar Holokaustu. Prezentowano także archiwalne fotografie ilustrujące ich ostatnią drogę. Na dworcu kolejowym, na nieużywanym już dzisiaj peronie, z którego 71 lat temu żydowscy mieszkańcy Olkusza wsiedli do pociągów wiozących ich do stacji Zagłada zapalono znicze i odmówiono krótką modlitwę.

Przypominamy, że w sobotę 16 czerwca, o godzinie 18.00 w olkuskim Centrum Kultury przy ul. Szpitalnej rozpoczyna się koncert muzyki klezmerskiej w wykonaniu zespołu „Trio Brillante” zorganizowany z okazji 71 rocznicy likwidacji olkuskiego getta. W trakcie koncertu będą prezentowane archiwalne fotografie ilustrujące tragiczne losy olkuskich Żydów.

Organizatorem koncertu jest Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu. Wstęp wolny. Zapraszamy.